Tôm Bị Sưng Gan là một bệnh lý nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe, sản lượng và lợi nhuận của người nuôi tôm.
Hãy cùng Nuôi Thủy Sản tìm hiểu thông tin chi tiết về nguyên nhân, biểu hiện và cách xử lý hiệu quả khi tôm bị sưng gan trong bài viết này nhé!
Tôm Bị Sưng Gan là gì?
Tôm bị sưng gan là hiện tượng gan của tôm phình to bất thường. Đây còn gọi là gan bè. Tôm bị sưng gan thường có màu vàng hoặc đỏ, dễ vỡ khi bóc tách. Đây là bệnh lý nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, khả năng sinh trưởng và tỷ lệ sống của tôm nuôi.
Hậu quả của việc Tôm Bị Sưng Gan
Tôm bị sưng gan (hay gan tụy) gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng:
- Giảm chức năng gan: Tôm chậm lớn, còi cọc, dễ mắc bệnh.
- Suy giảm sức đề kháng: Tôm dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, virus, ký sinh trùng.
- Tăng nguy cơ chết tôm: Chết rải rác hoặc theo đàn, gây thiệt hại lớn.
- Giảm chất lượng tôm: Thịt mềm, nhạt, ảnh hưởng giá trị thương phẩm.
- Gây ô nhiễm môi trường: Tôm chết phân hủy, ảnh hưởng sinh vật khác.
Hậu quả khác:
- Khó khăn lột xác, ảnh hưởng phát triển.
- Sinh sản kém. Nó sẽ ảnh hưởng năng suất.
- Lãng phí thức ăn do tôm không tiêu hóa tốt.
Biểu hiện của tôm bị sưng gan
Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp của bệnh:
Biểu hiện bên ngoài
- Quan sát gan: Khi bóc tách vỏ đầu tôm, nếu thấy gan to bất thường, có màu vàng hoặc đỏ, đây là dấu hiệu rõ ràng nhất của bệnh.
- Màng bao gan: Màng bao gan mỏng, dễ vỡ khi tách khỏi gan.
- Ống gan: Ống gan teo nhỏ, ít hoặc không có dịch tiết ra.
Biểu hiện hành vi
- Tôm bỏ ăn: Tôm bỏ ăn hoặc ăn ít, chậm chạp, kém hoạt động.
- Tôm yếu ớt: Tôm yếu ớt, dễ bị lây nhiễm các bệnh khác.
- Tôm di chuyển bất thường: Tôm có thể di chuyển lờ đờ, bám vào thành ao hoặc nổi lên mặt nước.
Quan sát qua kính hiển vi
- Mô gan: Quan sát qua kính hiển vi có thể thấy các tế bào gan bị hoại tử, xuất huyết, nhiễm trùng.
- Ống gan: Ống gan bị tắc nghẽn, có thể chứa dịch màu vàng tanh.
Nguyên nhân khiến tôm bị sưng gan
Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus
Loài vi khuẩn nguy hiểm này xâm nhập vào cơ thể tôm qua đường tiêu hóa, tấn công gan và tiết ra độc tố. Hậu quả là gan tôm bị sưng to, teo tóp hoặc thậm chí dẫn đến chết tôm với tỷ lệ cao (90-100%).
Môi trường ao nuôi
- Mức pH cao: Tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch của tôm. Nó khiến gan dễ tổn thương và giảm tổng hợp enzyme.
- Nhiệt độ, độ mặn: Ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng gan, hệ tiêu hóa và khả năng hấp thu dinh dưỡng của tôm.
Mất cân bằng dinh dưỡng
- Thiếu vitamin, chất béo: Cản trở quá trình trao đổi chất, ảnh hưởng đến chức năng gan.
- Thừa đạm, năng lượng: Gây áp lực lên gan trong quá trình chuyển hóa và đào thải.
- Thức ăn kém chất lượng: Chứa độc tố ảnh hưởng trực tiếp đến gan tôm.
Nước ao ô nhiễm
- Tảo độc, nấm đồng tiền: Phát triển mạnh trong môi trường ô nhiễm, sản sinh độc tố tấn công gan tôm.
- Khí độc (H2S, NH3, NO2): Gây tổn thương gan và các cơ quan khác trong cơ thể tôm.
Tăng thức ăn đột ngột
Khi tôm yếu hoặc có dấu hiệu bệnh, việc tăng cường thức ăn đột ngột sẽ khiến quá trình chuyển hóa và đào thải quá tải, dẫn đến sưng gan và làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Thức ăn kém chất lượng
- Ẩm mốc: Do bảo quản không đúng cách, chứa nấm mốc và độc tố ảnh hưởng đến gan tôm.
- Hết hạn sử dụng: Dinh dưỡng bị phân hủy, sản sinh độc tố gây hại cho sức khỏe tôm.
Sử dụng kháng sinh trị bệnh gan tôm
Việc sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể gây ra tác dụng phụ, ảnh hưởng đến chức năng gan và làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Ký sinh trùng
Tôm bị nhiễm ký sinh trùng cũng có thể dẫn đến sưng gan do tổn thương và ảnh hưởng đến chức năng gan.
Cách điều trị tôm bị sưng gan
Mức độ nhẹ
- Cải thiện môi trường nước
- Thay nước ao nuôi, giảm mật độ tôm nếu cần thiết.
- Cân bằng độ pH, độ mặn, oxy hòa tan,…
- Sử dụng men vi sinh để xử lý nước ao.
- Bổ sung dinh dưỡng
- Cung cấp thức ăn dễ tiêu hóa, giàu vitamin C, khoáng chất.
- Sử dụng các chế phẩm sinh học hỗ trợ chức năng gan.
Mức độ trung bình
- Áp dụng các biện pháp xử lý ở mức độ nhẹ.
- Sử dụng thêm các loại thuốc hoặc chế phẩm sinh học có tác dụng sát khuẩn, tăng cường chức năng gan cho tôm.
Mức độ nặng
- Áp dụng các biện pháp xử lý ở mức độ nhẹ và trung bình.
- Sử dụng các loại thuốc đặc trị theo hướng dẫn của chuyên gia.
- Loại bỏ tôm bị bệnh nặng để tránh lây lan.
Lời kết
Tôm sưng gan là bệnh lý nguy hiểm do nhiều nguyên nhân gây ra. Việc nắm rõ các nguyên nhân này sẽ giúp người nuôi tôm phòng ngừa hiệu quả và có biện pháp điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe cho đàn tôm và nâng cao năng suất nuôi trồng.
